Cổ nhân đã dùng cả đời chiêm nghiệm để tích lũy những kinh nghiệm quý báu truyền lại cho hậu nhân. Những kinh nghiệm đó là nguồn trí thức vô giá. Nếu ta không biết trân quý thì cô cùng đáng trách.
Câu chuyện "những chú rùa không biết nghe lời mẹ"
Nơi xa xôi, hoang dã, có một bầy rùa sống cùng mẹ, chúng vô cùng thắc mắc vì sao chúng không được tới đồng cỏ xanh tươi bên hồ nước trong vắt ngay ở gần đó. Mẹ chúng đáp lời:
- Mẹ lo lắng cho các con mà thôi, nơi đây tuy khổ cực nhưng đảm bảo được tính mạng an toàn cho các con. Nơi đồng cỏ xanh với hồ nước ấy tuy là nơi lý tưởng cho chúng ta sống nhưng ở đó, loài người rình rập để bắt lấy chúng ta để làm thịt.
Mặc dù đã được mẹ giải thích nhưng chúng vẫn cảm thấy tò mò về vùng đất ấy, chúng vẫn ước ao được một lần tới miền hoa thơm cỏ lạ. Các chú rùa đã bàn bạc với nhau rằng chúng đã đủ lớn lại thông minh, nhanh nhẹn thì có gặp người ác cũng biết cách chạy trốn. Chúng cho rằng, chỉ vì chút nguy hiểm mà không được hưởng cuộc sống sung sướng thì thật phí hoài. Nếu cứ tự giam cầm nơi hang cùng hiểm hóc và nhỏ hẹp này thì làm sao biết được ngoài kia tươi đẹp tới mức nào.
Mỗi ngày qua đi, sự khao khát càng thôi thúc chúng tiến hành chuyến đi và cuối cùng bầy rùa cũng âm thầm trốn mẹ để cùng nhau đi xuống khe núi, lặng lẽ bò đến bờ hồ, lòng vô cùng phấn khởi và thích thú trong chuyến trải nghiệm đầu tiên này. Càng đi chúng càng cho rằng lời của mẹ mình không đúng nữa vì không có sự nguy hiểm nào cả và chúng bắt đầu vô tư đùa nghịch với nhau không cần cảnh giác vì không còn chút lo lắng nào nữa.
Thế nhưng, chẳng được bao lâu, từ trên không trung, một tấm lưới phủ trùm trên đầu chúng chụp xuống, lũ rùa cố gắng hết sức bò thật nhanh nhưng không ích gì vì chúng đã bị con người bắt! Chỉ có một con trong bọn nhờ tinh mắt, nhanh chân nên đã trốn thoát, về được tới nhà.
Rùa mẹ biết chuyện không may đã xảy ra, khi thấy rùa cả trở về một mình, rùa anh buồn bã nói với rùa mẹ, con nhớ lời mẹ dặn, cảnh giác trước mọi tình huống xảy ra, nên con đã thoát được còn các em con do mải mê vui đùa hưởng lạc thú, nên đã bị bắt hết cả rồi.
Bài học của cổ nhân là những kiến thức vô giá
Qua câu chuyện trên có thể thấy, những chú rùa đã bỏ ngoài tai lời răn dạy của mẹ. Sau cùng đã phải trả giá cho việc làm của mình.
Câu chuyện chính là bài học quý, nhắc nhở chúng ta: Đừng vì quá đa mê lạc thú trần gian mà quên đi bản thân mình.
Những chú rùa không nghe lời mẹ, tự đắc rằng mình đủ thông minh, nhanh nhẹn nên đã tự làm hại mình mà không hề hay biết. Riêng chú rùa cả luôn nhớ lời mẹ dặn và lúc nào cũng cảnh giác cao độ nên thoát khỏi được lưới tử thần trong đường tơ kẽ tóc.
Trong cuộc sống này có rất nhiều người luôn tự cho mình có đủ khả năng kiểm soát cuộc sống, bất chấp lời khuyên của người đi trước, đến khi mang họa vào thân, mới thấy lời cổ nhân thật là chí lý, hối hận thì cũng quá muộn màng.
Bởi vậy, từ bao đời nay, người xưa đã tự rút ra không ít kinh nghiệm xương máu từ những cú vấp ngã của bản thân để nhắc nhở con cháu phải tin, nghe theo, tránh né những điều cổ nhân cho là không đúng. Phải khẳng định rằng, kiến thức mà cổ nhân truyền lại là vô giá.
Sống trong môi trường đầy màu sắc này, bạn nên lấy những lời dạy cổ nhân làm kim chỉ nam. Tuy nhiên, cũng cần chọn lọc để cho phù hợp với hoàn cảnh. Bên cạnh việc đọc nhiều lời dạy cổ nhân, biết cách né tránh những điều không tốt thì còn cần phải thực hành những lời dạy đó.
Đức Phật có câu: "Không biết lội mà muốn cứu người chết đuối, thật là vô lý".
Thực tế đã chứng minh rằng, khoảng cách giữa hiểu biết và thực hành khá xa vời. Có người giỏi nghiên cứu nhưng không có khả năng thực hành nên chỉ nói suông. Trong khi đó nhiều người dù không có trình độ chuyên môn cao, nhưng họ biết thích nghi nhu cầu cuộc sống, nên đa phần đều dễ thành công.
Càng học sâu, càng rèn luyện nhiều thì tri thức được mở mang, sống sâu sắc, biết lắng nghe.
